انفجار پلاستیک!!!

چند سالی است که پلاستیک ها محیط زیست ما رابه محاصره خود درآورده اند. فرشی از نایلون دشت ها و بیابان های اطراف شهرها و روستاها را پوشانده اند. دور درختان پیچیده شده اند. داخل خاک ها فرورفته اند و گیاهان را خفه می کنند و جلوی ریشه دواندن گیاهان را می گیرند.

 پلاستیک های مدفون در زمین نمی گذارد درختان در جایی که می توانند برویند. در کنار رودخانه هایی که مردم برای تفریح می روند بطری ها در همه جا پراکنده می شوند و گاهی با جریان رودخانه همراه می شوند. آنها سرچشمه رودها را آلوده می کنند. در رودها و دریاها، نهنگ ها و کوسه ها ظرف های یک بار مصرف را با غذا اشتباه می گیرند و می بلعند و لاک پشت ها با خوردن آنها خفه می شوند.

ظرف های یک بار مصرف هم برغم هشدارهای پزشکی هر روز بیشتر و بیشتر برای ریختن غذا مورد استفاده قرار می گیرند.

بین ۲۵۰ تا۵۰۰ سال طول می کشد تا این مواد مخرب در طبیعت تجزیه شوند. این مواد ممکن است سمومی را وارد چرخه حیاتی کنند که در نهایت بدن انسان را تحت تأثیر قرار می دهد و می توانند اکوسیستم را از شکل طبیعی خارج کنند.

ما بدون ایجاد یک سیستم بازیافت قوی اجازه می دهیم این مواد تمام این مدت در طبیعت باقی بمانند و بر محیط زندگی مان تأثیر منفی به جا بگذارند و روز به روز هم بر میزان مصرف خود می افزاییم. حتی تلاش نمی کنیم که آنها را در طبیعت پراکنده نکنیم یا آنها را از طبیعت جمع آوری کنیم.          

حتی با وجود این شرایط، مصرف پلاستیک ها و نایلون ها با سرعتی سرسام آور روبه گسترش است. مغازه داران هرکالایی را با هر حجمی داخل نایلون ها می گذارند و آن را "کلاس" کار خود می دانند. حتی چنین به نظر می رسد که گردش کار فروشگاه ها بدون نایلون ممکن نیست.

تقریباً دیگر مکانی وجود ندارد که در آن نایلون ها برای مصارف حتی غیرضروری به کار گرفته نشده باشد. مصرف کننده ها هم عادت کرده اند به طور دایم از نایلون ها و مواد پلاستیکی استفاده کنند.

ضمن این که در شرایطی که نفت هر روز بیشتر و بیشتر در جهان ارزش پیدا می کند ما به این وسیله میزان زیادی نفت را برای تولید بیش از حد این مواد می سوزانیم.

در حالی که در کشور ما انفجاری در زمینه تولید و مصرف نایلون ها و ظروف یک بار مصرف رخ داده، بسیاری از کشورهای جهان مدت ها است رویکرد خود را نسبت به استفاده از مواد پلاستیکی تغییر داده اند. به ویژه در این کشورها با هماهنگی رسانه ها و فعالان محیط زیست جنبشی عمومی برای کاهش مصرف این مواد رخ داده است. به طوری که یک فروشگاه زنجیره ای مشهور در یک کشور اروپایی به این دلیل با اقبال عمومی مواجه شد که شعار خود را تلاش برای حذف نایلون از فروشگاهش انتخاب کرد.

کشورهای پیشرفته چندسالی است که دوباره به سمت استفاده از پاکت گرایش پیدا کرده اند. قانون هم کارخانجات سازنده نایلون ها و برخی از انواع دیگر پلاستیک ها را واداشته خط تولید خود را به ساختن انواع پاکت های محکم و یا کیسه های پارچه ای و جایگزین های مناسب دیگر تغییر دهند.

در این کشورها نایلون های بی دوام  برای خرید کالا جایشان را به کیسه های بسیار بادوام داده اند. همین کیسه ها هم بسیار گران عرضه می شوند تا استفاده از آنها زیاد نباشد و بسیاری از خریداران چندین بار برای خرید از این کیسه ها استفاده می کنند. شهروندان این کیسه ها را به عنوان ساک به فروشگاه ها می برند تا کالاهای خریداری شده در پاکت را داخل آنها جای دهند. این در حالی است که سیستم بازیافت در این کشورها هم بسیار توانمند است. به طوری که  با وجود ده ها سال استفاده وسیع از نایلون و پلاستیک با پیامدهای فاجعه بار زیست محیطی دست به گریبان نشده اند.

حتی در کشوری نظیر پاکستان هم شهروندان برای حمل کالاهای خریداری شده از کیسه های پارچه ای استفاده می کنند و فروشگاهها به وفور این کیسه ها را در اختیار خریداران کالاها قرارمی دهند.

در کشور چین هم استفاده از کیسه های پلاستیکی نازک ممنوع شده است. کشور چین برای بازیافت پلاستیک با مشکلات زیادی مواجه است. دولت چین از مردم این کشور خواسته برای حمل کالاهای خریداری شده شان از سبد حصیری یا ساک‌های پارچه ای استفاده کنند. در این کشور فروشگاه‌هایی که مقررات جدید را رعایت نکنند جریمه می شوند. در برخی از کشورهای دیگر هم مدت ها است استفاده از کیسه های پلاستیکی نازک ممنوع شده است و بر تولید این کیسه ها مالیات زیادی بسته می شود.

مدتی است که کشورهای پیشرفته در پى تولید پلاستیک از منابع تجدیدشونده مثل گیاهان نیز هستند. 

در حالی که به خاطر سبکی، استحکام، فراوانی و تولید آسان تر تمایل مردم ما به استفاده از نایلون در مقایسه با پاکت یا انواع مواد دیگر افزایش یافته. این درحالی است که ما از پلاستیک های مناسبی که از نظر بیولوژیکی قابلیت جذب در طبیعت را داشته باشند نیز استفاده نمی کنیم و سیستم های مناسبی هم برای بازیافت نداریم. در نتیجه ممکن است همان مواد پلاستیکی ای هم که بازیافت می شود آلودگی های ثانویه در هوا و خاک ایجاد کند.

پلاستیک ها دیر تجزیه می شوند و با دفن در طبیعت حالت سمی ایجاد می کنند که برای رشد گیاهان و جانوران مضر است و به چرخه حیات آسیب می رساند. این درحالی است که اگر پاکت به جای نایلون مورد استفاده قرار بگیرد، ظرف ده تا ۱۵ روز تجزیه می شود و هیچگونه آلودگی ای ایجاد نمی شود یا شیشه ها با ضدعفونی کردن باز هم قابل استفاده هستند و بارها می توان آنها را به کاربرد.

اگر هم می خواهیم از پلاستیک استفاده کنیم باید انواعی را مورد استفاده قراردهیم که کیفیت و دوام خوبی دارند. لازم است صنایعمان را طوری آموزش دهیم که در بسته بندی از مواد قابل بازیافت و تجزیه پذیر استفاده کنند و مردم را مجاب کنیم که بیش از حد از کیسه های نایلونی استفاده نکنند و به دنبال جایگزین هایی برای آن باشند.

محققان  می گویند استفاده از ظرف های یک بار مصرف برای ریختن غذا به ویژه غذای داغ مناسب نیست و چه بسا موجب سرطان می شود. این در حالی است که استفاده از این ظروف گسترش زیادی پیدا کرده است. همچنین گفته می شود پلاستیک ها پس از بازیافت رنگ تیره می گیرند و کیسه های مشکی ای که ما از آنها استفاده می کنیم ممکن است دوده هایی داشته باشند که حتی از راه پوست جذب شود.

استفاده پی در پی از بطری های آب پلاستیکی هم می تواند به ویژه برای کودکان خطرناک باشد. چون نوعی باکتری خطرناک وجود دارد که از طریق دهان و دست های آلوده بچه ها به داخل بطری ها یی که بارها و بارها مورد استفاده  قرار گرفته منتقل می شود.

به این ترتیب استفاده زیاد از مواد پلاستیکی در هر شرایطی خالی از ضرر نیست. بنابراین می توانیم هر چه بیشتر استفاده از آنها را محدود کنیم. دست کم می توانیم هنگام خرید از پاکت یا کیسه های بادوام استفاده کنیم و فروشگاه ها نیز می توانند در شیوه عرضه نایلون به مشتریانشان تجدید نظر کنند.

به هر حال در صورتی که سریع دست به کار نشویم به زودی شاهد آن خواهیم بود که محیط زیستمان در انبوهی از پلاستیک ها دفن می شود. 300 تا 500 سال زمان زیادی برای تجزیه این مواد است. ما به یک سیستم بازیافت توانمند با فن آوری پیشرفته نیز نیاز داریم که مواد پلاستیکی را بازیافت کنند.

همچنین لازم است به دنبال تولید مواد پلاستیکی تجزیه پذیر و نیز گسترش فرهنگ عمومی استفاده از سایر مواد جایگزین برای حمل اجناسمان باشیم. از طرفی نیز به قوانینی نیاز داریم که براساس آنها استفاده بی رویه از پلاستیک ها و نایلون ها تحت کنترل درآید و یا ایجاد ممنوعیت مصرف یا گران کردن بعضی از محصولات غیرضروری پلاستیکی را به دنبال داشته باشد. تنها در این صورت می توانیم از ضرری جبران ناپذیر به اکوسیستم خود جلوگیری کنیم.